A transición eléctrica non avanzou en Galicia durante 2023. Segundo os datos divulgados por Rede Eléctrica, a recuperación da produción hidroeléctrica en 2023 posibilitou un aumento da xeración renovábel do 24,3% con respecto a 2022, ano marcado pola seca. A pesar diso, a achega das fontes renovábeis non rompeu o teito do 75% da electricidade producida en Galicia.
A participación das renovábeis na xeración eléctrica galega non mellora desde 2020, téndose estabilizado arredor do 75%, coa excepción de 2022 (64,1%). Entre 2018 e 2020 saltou do 54,9 ao 74,9%, debido sobre todo á caída no uso do carbón.
A potencia renovábel está a crecer moi pouco
A ausencia de avances na penetración das renovábeis relaciónase coa conxelación da capacidade de produción renovábel durante os últimos anos.
De acordo con Rede Eléctrica, a potencia instalada en Galicia tan só creceu en 39 MW (+0,5%) entre 2020 e 2023, de 7.665 a 7.703 MW. En 2023 practicamente non aumentou (+2 MW).
A produción hidroeléctrica duplicouse con respecto a 2022
A duplicación da produción hidroeléctrica con respecto a 2022 foi a causa do aumento da xeración renovábel en 2023. A achega da eólica baixou o 6,5% pero mesmo así superou a da hidroeléctrica e liderou a produción eléctrica ao representar o 38% da total.
Moito máis acusado foi o descenso da electricidade obtida a partir da biomasa (-26,4%), dato que non se pode considerar totalmente negativo, por se tratar dunha fonte contaminante e pouco eficiente.
En cambio, si é moi lamentábel a contribución tan residual da solar fotovoltaica, que un ano máis supuxo só o 0,1% de toda a electricidade producida (sen considerar o autoconsumo).
Produción eléctrica en Galicia
| 2022 | 2023 | |||
| Fontes | MWh | % total | MWh | % total |
| Hidráulica | 4.134.075 | 18,4 | 8.390.896 | 35,1 |
| Eólica | 9.720.110 | 43,4 | 9.086.256 | 38,0 |
| Solar fotovoltaica | 22.239 | 0,1 | 22.597 | 0,1 |
| Biomasa e biogás | 482.292 | 2,2 | 354.777 | 1,5 |
| Xeración renovábel | 14.358.715 | 64,1 | 17.854.527 | 74,7 |
| Turbinación bombeo | 117.147 | 0,5 | 198.370 | 0,8 |
| Ciclos combinados (gas fósil) | 5.062.052 | 22,6 | 3.759.565 | 15,7 |
| Carbón | 859.264 | 3,8 | 629.348 | 2,6 |
| Coxeración (gas fósil, gasoleo, fuel) | 1.689.255 | 7,5 | 1.138.057 | 4,8 |
| Residuos | 326.880 | 1,5 | 319.568 | 1,3 |
| Xeneración non renovábel | 8.054.597 | 35,9 | 6.044.907 | 25,3 |
| Total | 22.413.312 | 23.899.434 |
A electricidade proporcionada por combustíbeis fósiles e residuos diminuíu o 24,9% con respecto a 2022, debido principalmente á menor actividade das centrais de ciclo combinado (gas fósil) (-25,7%) e das centrais de coxeración que subministran electricidade e calor a algunhas industrias (-32,6%).
A pesar do descenso rexistrado, a xeración fósil non baixou dos 6.000 GWh, manténdose nun nivel similar aos de 2020 e 2021, outro dato indicador do estancamento na transición eléctrica.
2023 foi o ano do fin da produción eléctrica con carbón en Galicia, ao se apagar a central das Pontes a comezos de outubro.
Malia achegar só o 2,6% de toda a electricidade producida, será suficiente para que a central de carbón das Pontes volva figurar entre as industrias galegas con maior impacto climático en 2023, se ben cun volume de emisións moi inferior aos que presentaba até 2018.
A produción eléctrica galega emitiu uns 2,6 millóns de toneladas de gases de invernadoiro en 2023
O Observatorio Galego da Acción Climática (OGACLI) estima que as emisións de gases causantes de cambio climático asociadas á produción de electricidade en Galicia ascenderon a uns 2,6 millóns de toneladas durante 2023. Suporía un descenso dun 25% en relación a 2022 pero unha estabilización en comparación con 2021.
A produción eléctrica debería estar libre de emisións de CO2 de orixe fósil antes de 2030, para contribuír a unha redución total das emisións galegas en liña co Acordo de París.
A caída abrupta da produción eléctrica con carbón a partir de 2019, motivada pola suba do prezo do CO2 no mercado europeo de emisións, fixo que as emisións anuais de gases de invernadoiro asociadas á electricidade xerada na nosa terra baixasen desde 11,1 a 2,6 millóns de toneladas entre 2018 e 2023.
Con todo, o sector eléctrico segue a estar entre os principais emisores, sendo responsábel do 14,2% das emisións totais (en 2021, último ano con datos oficiais para as emisións totais).
O parón na transición eléctrica en Galicia é un atranco para a rápida descarbonización da nosa economía. As emisións territoriais galegas de gases de invernadoiro son hoxe (2021) un 34% inferiores ás de 1990, mais en 2030 deberían selo xa un 65%.
É fundamental desfosilizar a produción eléctrica e duplicar a electrificación antes de 2030, coa finalidade de substituír produtos petrolíferos e gas fósil en usos enerxéticos finais por electricidade 100% renovábel, nomeadamente na industria e no transporte.
OGACLI 